Κυριακή 20 Μαρτίου 2011

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ - Ρηματικά επίθετα σε -τέος

ΡΗΜΑΤΙΚΑ ΕΠΙΘΕΤΑ  ΣΕ  -ΤΕΟΣ
Τα ρηματικά επίθετα σε -τέος σημαίνουν ότι πρπει ή είναι ανγκη να γίνει αυτό που σημαίνει το ρήμα από το οποίο προέρχονται.
Συνοδεύονται συνήθως από δοτικ προσωπικ του ενεργοντος προσπου του ποιητικο αιτου.
Είναι δυνατό να έχουν παθητική σημασία, οπότε συντάσσονται κατά προσωπικ σύνταξη, ή ενεργητική, οπότε συντάσσονται κατ' απρσωπη.
Προσωπική σύνταξη
Προσωπική σύνταξη έχουμε όταν το ρηματικό επίθετο σε -τέος βρίσκεται σε ονομαστική πτώση.
Η προσωπική σύνταξη λαμβάνει συνήθως το ακόλουθο σχήμα:
Ονομαστικ ρηματικο επιθτου + τπος του εμ + δοτικ προσωπικ + υποκεμενο
Π.χ Διαβατος στν μν ποταμς

 Ανλυση 
Το ρηματικό επίθετο αναλύεται σε δε + παθητικ απαρμφατο του ρήματος από το οποίο προέρχεται.
  1. Το υποκείμενο της περίφρασης γίνεται υποκείμενο του απαρεμφάτου σε αιτιατική πτώση.
  2. Η δοτική προσωπική μετατρέπεται σε ὑπὸ + γενική (εμπρόθετος του ποιητικού αιτίου)
Προσωπικ σνταξη ρημ. επιθτου -τος
Ανλυση
Διαβατος στν μν ποταμς
Δε διαβαθναι φ' μν τν ποταμν
Ο συμμαχεν θλοντες ε ποιητοι εσν μν
Δε ε ποιεσθαι φ' μν τος θλοντας συμμαχεν

 Απρόσωπη σύνταξη
Η απρόσωπη σύνταξη ενός ρηματικού επιθέτου σε -τέος σχηματίζεται:
  1. Από το ουδέτερο ενικού ή σπανίως πληθυντικού του ρηματικού επιθέτου
  2. Από τη δοτική προσωπική του ενεργούντος προσώπου
  3. Από το αντικείμενο της ρηματικής ενέργεια (ανάλογο με τη σύνταξη του ρήματος από το οποίο προέρχεται το ρηματικό επίθετο)
Παραδεγματα
Τῶν φίλων ἐπιμελητέον ἐστί τοῖς ἀνθρώποις
Πειρατέον σοι τὴν Ἑλλάδα εὖ ποιεῖν
Παρασκευαστέον ἐστίν ἡμῖν τοὺς συμμάχους βοηθεῖν


Ανλυση
Το ρηματικό επίθετο σε -τέος αναλύεται σε δε + απαρμφατο ενεργητικής φωνής (ή μέσης, ανάλογα με τη σημασία του ρήματος) του ρήματος από το οποίο προέρχεται.
Η δοτική προσωπική που υπάρχει ή εννοείται γίνεται υποκείμενο, σε αιτιατική πτώση, του απαρεμφάτου που προκύπτει από την άνάλυση.
Απρσωπη σνταξη ρημ. επιθτου -τος
Ανλυση
τον στ μν π τος πολεμους
Δε ἰέναι μς π τος πολεμους
Μεθεκτον τν πραγμτων πλεοσιν
Δε μετχειν τν πραγμτων πλεονας
Οστον μν τν τχην
Δε μς φρειν τν τχην
 ΑΣΚΗΣΕΙΣ
Να αναλυθούν τα ρηματικά επίθετα σε -τέος των παρακάτω παραδειγμάτων:
  • Παρὰ τούτους ἐλθόντες σκεψώμεθα ὅ τι ἡμῖν ποιητέον ἐστίν
  • Ἔστι δ' ὑμῖν οὐ τοῦτο μόνον σκεπτέον
  • 'Aλλ', ἔφη ὁ Κλειτοφῶν, τὸ τοῦ κρείττονος συμφέρον ἔλεγεν ὃ ἡγοῖτο ὁ κρείττων αὑτῷ συμφέρειν· τοῦτο ποιητέον εἶναι τῷ ἥττονι, καὶ τὸ δίκαιον τοῦτο ἐτίθετο.
  • Δοτέον οὖν τῷ τελέως ἀδίκῳ τὴν τελεωτάτην ἀδικίαν, καὶ οὐκ ἀφαιρετέον ἀλλ' ἐατέον τὰ μέγιστα ἀδικοῦντα τὴν μεγίστην δόξαν αὑτῷ παρεσκευακέναι εἰς δικαιοσύνην.
  • Ἀλλ' ἄρα ἵνα βελτίους ὦσιν οἱ πολῖται ὁρῶντες ἅπαντας ὁμοίως τιμωμένους, διὰ τοῦτο δοκιμαστέος ἐστίν.
  • Οὐκοῦν, εἰ μηδὲν αὐτοῖς τῶν ἀνθρωπίνων μέλει, τί καὶ ἡμῖν μελητέον τοῦ λανθάνειν αὐτοὺς;
  • Πρῶτον δὴ ἡμῖν, ὡς ἔοικεν, ἐπιστατητέον τοῖς μυθοποιοῖς, καὶ ὃν μὲν ἂν καλὸν μῦθον ποιήσωσιν, ἐγκριτέον, ὃν δ' ἂν μή, ἀποκριτέον.
  • ῏Ην δ' ὁ μῦθος ὡς ἀνοιστέον σοὶ τοὔργον εἴη τοῦτο κοὐχὶ κρυπτέον.
  • Ἵν' εἰδότες τὸ κέρδος ἔνθεν οἰστέον τὸ λοιπὸν ἁρπάζητε.
  • Κάτω νυν ἐλθοῦσ', εἰ φιλητέον, φίλει κείνους· ἐμοῦ δὲ ζῶντος οὐκ ἄρξει γυνή.
  • Καὶ οὐκ ἐκ τοῦ αὐτοῦ ἐπισκεπτέον ὑμῖν τοῖς ἄλλοις τὸ ἥσυχον, εἰ μὴ καὶ τὰἐπιτηδεύματα ἐς τὸ ὁμοῖον μεταλήψεσθε.
  • Κατὰ γὰρ τὸν αὐτὸν λόγον κἂν ἐκ βασιλέως γίγνηταί τι ἔκγονον, βασιλεὺς κλητέος.
  • Περὶ τούτων ὑμῖν τε βουλευτέον καὶ ἐμοί, εἴ τι πλέον οἶδα, ἐσηγητέον.
  • Ἄλλοις μὲν γὰρ χρήματά ἐστι πολλὰ καὶ νῆες καὶ ἵπποι, ἡμῖν δὲ ξύμμαχοι ἀγαθοί, οὓς οὐ παραδοτέα τοῖς ᾿Αθηναίοις ἐστίν, οὐδὲ δίκαις καὶ λόγοις διακριτέα μὴ λόγῳ καὶὐτοὺς βλαπτομένους, ἀλλὰ τιμωρητέα ἐν τάχει καὶ παντὶ σθένει.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου